I want to know if I can live inside your world

Voices Of Theory – Say It

Door de jaren heen heb ik 79 huisgenoten uit 26 verschillende landen gehad. Met sommigen had ik amper een band, met anderen hield ik er een hechte vriendschap aan over. Ik had huisgenoten waarmee ik naar de bibliotheek ging en huisgenoten waarmee ik wilde feesten bezocht (of die organiseerden we zelf). Iedere persoon was onderdeel van mijn leven in een bepaalde periode, waardoor ik alle herinneringen koester. Mijn herinneringen aan vijf huisgenoten koester ik in het speciaal, omdat ze een belangrijke periode in mijn leven markeren.

Pedro en Juana wonen in San Juan La Laguna, een plek met een sterk indiaanse gemeenschap aan de westoever van het meer van Atitlan te Guatemala. San Juan La Laguna heeft de titel Comunidad Amigos de la Paz ontvangen en is een van de 48 dorpen in Guatemala die het meest rustig zijn. Pedro en Juana hebben vier kinderen die in de twintig en dertig zijn. Ze zijn min of meer zelfvoorzienend, want ze eten groentes die ze zelf verbouwen. Daarnaast weeft Juana kleden, zoals bedspreien, tafelkleden en tasjes. In de lente van 2017 kwam ik met een boot en een tuctuc in dit dorp aan en maakte ik kennis met mijn aanstaande huisgenoten Pedro, Juana en drie thuiswonende kinderen.

Het was het derde Spaanssprekende gastgezin bij wie ik zou wonen en dit keer was ik niet alleen, maar met mijn klasgenoot Esther. Samen zouden we onderzoek gaan doen voor onze Bachelorscriptie en de Universiteit had ons gekoppeld aan deze plaats en deze familie. Pedro, Juana en hun kinderen waren vriendelijk en gastvrij, maar toch was het in het begin een beetje onwennig. Onze levens waren zo verschillend, dat ik moest uitleggen dat Nederland niet in Amerika ligt en zij mijn kennis over tortillas, medicinale planten en dieren die representatief zijn voor je geboortedag moesten bijspijkeren. Ik wist dat ik in hun ogen iets doms had gezegd als er in Tzu’utujil gesproken werd, hun Mayataal. De momenten dat er Tzu’ utujil gesproken werd namen in de loop van de tijd af, wat ik kon interpreteren als dat ik minder ongepaste vragen stelde en onze verschillende werelden steeds meer verweven werden.

Ik zag Pedro en Juana vaker dan dat ik ooit in mijn leven mijn eigen ouders heb gezien. Ze namen mij volledig op in hun gezin, wat ook inhield dat ik met Pedro ging houthakken in de bergen, met de wasvrouw mijn kleding ging handwassen, met Juana naar de kerk ging en met de kinderen ging dansen in discotheken in het nabijgelegen San Pedro La Laguna. Ik bezocht temazcales (lokale sauna’s), gebruikte avocadoshampoo en liep rond in traditionele klederdracht.  Ik leerde het halve dorp kennen, de beste guacemole maken en kleden weven. Als de elektriciteit weer eens was uitgevallen of wanneer er geen water was, leerde deze familie mij om op de meest creatieve manieren toch het beste van de situatie te maken.

Na een paar maanden kwam het afscheid en dat viel zwaar. Wetende dat deze familie het zich financieel nooit zou kunnen veroorloven mij in Nederland op te zoeken, wist ik dat “tot ziens” betekende dat ik zou moeten terugkeren naar Guatemala. Gelukkig legde de familie deze verantwoordelijkheid niet bij mij neer, maar bij God. “Als God het wil, zien we elkaar terug”, fluisterde Juana.

Voor mij is betrouwbaarheid één van de belangrijkste waarden die ik wil nastreven. Het voelt dan ook niet eerlijk om zo gemakkelijk mensen hun levens binnen te wandelen, gastvrijheid te consumeren en even gemakkelijk weer uit hun levens te wandelen. Ondanks dat ik 1280 kilometer van hen vandaan was, was ik dichterbij dan ooit en wilde ik ze opzoeken om hen te bedanken voor hun ongelimiteerde zorgzaamheid, vriendelijkheid en behulpzaamheid. En dus reisden Saskia, Jessica en ik vanuit Cancun door Belize naar Guatemala, namen we twee taxi’s, twee boten, twee tuctucs en dertien bussen om zonder aankondiging bij het huis van Pedro en Juana aan te bellen.

Hun mond viel open van verbazing. Pas na seconden werd er “Renate!” geschreeuwd en vlogen we elkaar in de armen. Pedro en Juana ontmoetten mijn zus en Jessica en niet veel later zat ik in de woonkamer die ooit zo vertrouwd voelde. Ik kreeg een update over alle overledenen en geboortes, inclusief één van de honden die was aangereden en de komst van hun kleinzoon. Ook kreeg ik te horen over de impact van de klimaatverandering, die leidde tot de mislukte oogsten, de verminderde hoeveelheid vissen in het Meer van Atitlán en daarmee tot een grotere armoede dan ooit. Ze hadden gisteren nog alle foto’s doorgebladerd die ik bij afscheid voor ze had afgedrukt, waarbij één van mijn foto’s zelfs vereeuwigd was in het tafelblad. Hoe graag hadden ze en bericht van mij ontvangen, zodat Juana een tasje voor me had kunnen weven – maar door het verrassingselement was de verwachting van mijn korte verblijf laag (we moeten immers nog bijna 1300 kilometer terug afleggen en konden dus niet lang blijven) en zouden ze niet hun laatste geld aan mij uitgeven. Pedro en Juana vertelden Saskia en Jessica wat ik voor ze betekend heb en dat ik voor altijd in hun geest en in hun hart zit. Woorden die me raakten en die het afscheid opnieuw beladen maakten. Juana hield mij zo stevig vast, dat het voelde alsof ze me niet meer los zouden laten. “Als God het wil, zien we elkaar terug”, fluisterde ik.