Que madruga adonde quiera

Juan Luis Guerra - Burbujas de Amor

Colombia, de plek waar ik een aantal dagen geleden ben aangekomen en waarbij het direct voelde als thuiskomen. En dat is bijzonder, want ik ben er nooit eerder geweest. De eerste dagen bestonden uit veel herkenning en dat komt niet alleen door de Spoorloosachtige decors. Ik ben de laatste persoon die vanuit een uit stereotypen bestaand frame zou willen denken. Maar, na bijna een jaar van mijn leven in Zuid- en Midden Amerika doorgebracht te hebben, zijn wel veel gesprekken en situaties precies zoals je verwacht dat ze gaan. Daardoor blijven grote verrassingen noch teleurstellingen uit, bijvoorbeeld wanneer je wil gaan reizen. Reizen gaat niet vaak zoals je verlangt, maar wel zoals je denkt dat het gaat.

Als je met de bus wil gaan, zijn een aantal dingen zeker en dat is onder andere dat de vertrektijden die op internet staan, nooit kloppen. Online een busticket kopen en naar het busstation gaan, is dan ook voor de dommen (lees: wij), want de eerste bus waarin we zouden reizen, bleek niet te bestaan. Gelukkig waren we zeer vroeg op het station gearriveerd en lukte het om met een eerder vertrekkende bus mee te gaan. Een ander gegeven, is dat de busreis altijd langer duurt dan de geïndiceerde tijd. Menig buschauffeur stopt om de vijf minuten, om een hamburger te gaan eten, andere passagiers eten te laten bestellen aan kraampjes aan de weg of om mango- of chicharrón verkopende vrouwen naar binnen te laten. Soms komt er een politieagent binnen om paspoorten willekeurig te controleren of om met een ouderwetse videocamera te filmen wie er in de bus zit. Van tevoren zei ik spottend tegen Christine dat er ongetwijfeld mensen die aan de kant van de weg staan worden opgepikt om op een wankel krukje in de bus plaats nemen en dit gebeurde dan ook bijna elke busreis tot nu toe.  

Het reizen per auto is minstens zo doorzichtig. Sommige auto’s zijn meer gebroken dan heel, waarbij kofferbakdeuren niet meer dichtkunnen en ik angst krijg om gedurende de reis via een openslaande deur naar buiten te vallen. Een gordel is geen overbodige luxe, maar eentje omdoen wordt door de chauffeur als een belediging beschouwd. Terwijl Romeo Santos door de radio schalt, kan een auto die voor het stoplicht staat plots worden gewassen door een dakloze.

Je doet jezelf een plezier om je gedurende de reis vooral flexibel op te blijven stellen, bijvoorbeeld wanneer je vegetarisch eten bestelt en je kippensoep krijgt waar de grootste stukken kip uitgehaald zijn. Of wanneer je als persoon afgekeurd wordt, omdat je 30 en nog steeds geen moeder bent. Of wanneer je gesprekspartner letterlijk afstand neemt, omdat hij hoort dat jij en jouw reisgenoot niet-witte partners hebben en hij niet van donkere mensen houdt. Dat mijn Spaans op enig niveau is, is hierbij een lust en een last. Wanneer een taxichauffeur zegt dat ik de deur niet als een buitenlander moet dichtslaan, is het fijn om hier gehoor aan te kunnen geven. Soms hoor ik ook dingen die ik juist niet wil horen.

Zo liepen Christine en ik op straat in Bogota en was er een man zich aan het voortbewegen met een kat op zijn hoofd. De kat had gelijk mijn aandacht getrokken en het duurde niet lang of mijn hand had zijn fluffy vacht aangeraakt. De man zei jammerend dat de kat aan het doodgaan was van de honger, waarna ik niet anders kon dan een duit in het zakje doen. Toen Christine en ik op de markt waren en we een demonstratie en proeverij kregen van lokale groenten en fruit, kwam er een Colombiaanse man lachend bij ons staan. Terwijl er een avocado werd gepeld en er een limoen op werd uitgeknepen en zout op werd gedaan, zei de man dat de demonstratie niet klopte, omdat het helemaal geen lokaal gebruik is. En de gids die ons een halve dag door de woestijn leidde, raakte niet uitgesproken over de losbandigheid van Nederlanders, omdat homoseksualiteit toegestaan is. Zelf heeft hij een open relatie, omdat hij niet in monogamie gelooft… Op het busstation werd ik gewenkt door een loketmedewerker, die wilde weten of ik al een busticket had gekocht. Hij hing uit zijn hokje om in mijn aura te komen, waarna hij mij “mi amor” noemde en ik een stap naar achter moest doen om te voorkomen dat hij nog meer uit zijn professionele rol zou kunnen schieten.

Kortom, we zijn in Zuid-Amerika. We hebben gefietst door Bogota, waarbij we van voren een formulier hebben moeten ondertekenen dat we kunnen fietsen. We hebben een lokaal spel genaamd tejo gespeeld, waarbij ik de eerste ronde (per ongeluk) van professionals had gewonnen. We zijn naar een bar geweest waar niets anders dan alcohol geschonken werd. Ook hebben we in de woestijn geslapen, waar we met telescopen naar sterren en planeten hebben gestaard. Christine kwam er na twintig minuten in de taxi achter dat haar telefoon nog in de woestijn lag en op het moment van schrijven zijn we onderweg naar bestemming onbekend. Cali stond op het programma, maar toen er in de ochtend alleen nachtbussen leken te gaan, hebben we Popayan als alternatieve bestemming gekozen. Toen we onszelf twee uren later in deze bus vestigden, bleek de bus via Popayan naar… inderdaad, Cali te gaan. Soms zijn situaties in Latijns Amerika zo voorspelbaar, dat het toch nog verrassend kan zijn.