Klop eens op die deur, hij gaat open voor je

Winne - Lotgenoot

Een jaar geleden kwam ik terug uit Verenigd Koninkrijk. Ik gaf mezelf geen tijd om te landen en ging een week tegemoet die volgepland stond met sollicitaties. Eén van deze sollicitaties vond plaats op een donderdag bij een particuliere school in Amsterdam Oud Zuid. Wat ik toen nog niet wist, maar waar ik snel achter kwam, was dat deze school op donderdag pakkendag heeft. Daar liep ik dan, met mijn knalrode jasje en mijn Congolese kralenketting die ik in de kerk had gekocht om een goed doel te sponsoren. Ik was de enige die geen maatpak aangemeten had en er totaal niet “business-like” uitzag. Ik dacht kansloos te zijn. Vooral toen er werd benadrukt hoe pittig de doelgroep kan zijn: mbo’ers die in staat zijn om tienduizenden euro’s te betalen voor privéonderwijs… Een milieu waar ik overduidelijk niet uit kom. Daarnaast had ik nog nooit eerder in Nederland voor de klas gestaan. Ik romantiseerde de baan voor mezelf door het als een antropologisch veldwerk te benaderen. Ik werd door de school het voordeel van de twijfel geboden.

Tijdens mijn eerste dag werd ik al voor de leeuwen gegooid en gaf ik alle mbo-klassen Spaans. De ene klas testte me nog meer uit dan de andere; één leerling zei uit het raam te willen springen, omdat hij gek werd van mijn “Ryanair-stem”; andere leerlingen liepen uit protest het lokaal uit; leerlingen moesten hun telefoons inleveren, maar belden stiekem in de klas via draadloze oortjes; ik werd uitgescholden voor woorden waarbij ik niet eens op de hoogte was van het bestaan ervan. Ik heb mezelf zeker afgevraagd waarom ik zo een baan zou willen, maar mijn eigenwijsheid won het van mijn trots.

We zijn een jaar verder en ik ben blij dat ik gebleven ben. Ik heb er twee semesters lesgeven op mbo en hbo opzitten. Na de zomervakantie kwam er een nieuwe lichting studenten en werd ik weer opnieuw getest. “Uw nagellak lijkt op typex!” “De split uit uw rok hoort niet aan de voorkant te zitten!” “Uw schoenen zijn niet waterdicht!” Een les die ik inmiddels zelf had geleerd, was dat ik vooral mezelf moet blijven. Terwijl iedere student met mooie designertassen het lokaal binnenkomt, heb ik mijn linnen tas bij me die ik bij mijn diploma-uitreiking had gekregen. Gevuld met kranten, omdat ik in de les burgerschap actualiteiten wil bespreken. Daarnaast wordt elke student geacht eens in het semester een column voor te dragen, waarna de klas hierover in discussie gaat. Debatteren, voorlichtingsposters maken en presenteren, het delen van persoonlijke ervaringen… Elke les zit vol met interactie en gaat zo voorbij. Zware thema’s zoals feminisme, racisme en wit privilege probeer ik voorzichtig bespreekbaar te maken. Is het terecht dat vrouwenvoetbal zoveel minder aandacht krijgt dan mannenvoetbal? Is er een verband tussen westers economisch belang en de onbekendheid van oorlogen zoals in Jemen? Is anoniem solliciteren een oplossing om iedereen een kans op een baan te geven?

Lesgeven is meer dan kennisoverdracht. Vanuit de antropologie heb ik geleerd om niet anderen mijn ideeën en percepties op te leggen, maar juist te leren van en met elkaar. Dit doe ik in mijn lessen door middel van dialoog, studenten kritisch laten nadenken en af en toe de discussies bij te sturen met wat meer nuance. Soms twijfel ik hoeveel leerlingen van míj, iemand die meer gelooft in ervaringen dan in materie én hun enige jonge docente, aannemen. Deze twijfel kon ik van tafel vegen met het nakijken van hun schriftelijke eindopdrachten. De leerlingen hebben prachtige integratieplannen geschreven, want “wat als je nieuwe buren asielzoekers zijn?” Zij, die zich aan het begin van het semester alleen nog druk konden maken over mijn nagels, schoenen en kleren, schreven nu over sociale ongelijkheid en inclusiviteit. Misschien zijn onze werelden toch niet zo verschillend.