I'll be needing stitches

Shawn Mendes - Stitches

Toen ik in 2013 in Utrecht kwam te wonen, wilde ik graag maatschappelijk betrokken zijn. Ik vond het onzin om alleen naar het buitenland te gaan om vrijwilligerswerk te doen; in Nederland zijn er immers ook hulpbehoevenden. Ik kocht een straatkrant, waar een oproepje in stond voor een maatjesproject. Het concept is simpel: activiteiten ondernemen met een dak- en/of thuisloze. Ik meldde me aan en zat niet veel later in een heus sollicitatiegesprek waarin werd beoordeeld of ik wel geschikt zou zijn. Op de vraag wat voor maatje ik zocht, antwoordde ik de onethische woorden “doe maar iemand uit jullie bestand die tot nu toe nog met niemand heeft gematched, ik houd van uitdaging”. Ik ging naar huis en werd al vrij snel gebeld met een terugkoppeling vanuit de organisatie. “We hebben iemand voor je gevonden. Het is een transgender in een rolstoel”.

Het bleek gecompliceerder dan dat. H.J. was biologisch gezien een man, maar voelde zich hermafrodiet. Ik weet nog steeds niet echt of ik “hem” of “haar” moet zeggen, want H.J. verkondigde zelf altijd dat hij “een piemeltje en een kutje” heeft. H.J. had altijd dezelfde outfit aan, namelijk een panty vol ladders, een spijkerrok en een wijd t-shirt – dit om zijn twee stoma´s te verbergen. De rolstoel bleek een scootmobiel, want H.J. had kapotte heupen. Naar eigen zeggen door de Zuid-Molukkers na de treinkaping in de Punt in 1977, waar hij kogels in zijn heupen had opgevangen. H.J. bleek gediagnosticeerd met een alcoholverslaving en het syndroom van Korsakov. Door geheugenverlies creëerde H.J. een eigen waarheid, die zo overtuigend werd gebracht, dat ik vaak pas twijfelde aan de verhalen als ik ze aan anderen vertelde. 

Zo kwam ik eens thuis met het verhaal dat H.J. vier keer per week politiehonden uitliet. H.J. kon mij hier alle details over geven; de naam van de wijkagent die hem hiervoor had benaderd, de code van de achterdeur van het politiekantoor van Paardenveld, de routes die ze liepen… Pas toen ik het aan Saskia vertelde en ze mij kritische vragen ging stellen, trok ik het verhaal in twijfel.

H.J.’s favoriete park was Lepelenburg. We gingen dan eerst naar de Albert Heijn op de Twijnstraat (“hier werk ik soms bij de emballage”) om wat klokbiertjes en melk te scoren. H.J. dronk minstens 2,5 liter bier op een dag en nam er een liter melk bij om het bier te neutraliseren. Onderweg naar het park of de Albert Heijn, riep H.J. tegen willekeurige voorbijgangers dat ik zijn dochter was, mensen in verwarring achterlatend. Soms nodigde ik vriendinnen en familieleden uit. We mochten dan om de beurt in zijn scootmobiel door het park rijden. Hoewel mijn inzet in onze vriendschap (één ontmoeting per twee weken) in H.J.´s ogen te summier was, ging hij van 0 vrienden naar 10 vrienden. Voor zijn 57e verjaardag gingen we allemaal naar Stairway, H.J.´s favoriete kroeg. Daarna gingen we bowlen, waarbij H.J. opeens uit de scootmobiel stapte en vriend en vijand verraste door strike na strike te gooien. 

Er zaten wel eens scheurtjes in onze vriendschap. Door H.J.´s Korsakov, vergat hij regelmatig onze afspraken. Dan zouden we samen naar de katholieke kerk gaan en vergat H.J. waar zijn kerk stond. H.J. kwam niet opdagen op het maatjes kerstdiner, omdat hij vergeten was op welke dag het was. Ook heeft hij mij een aantal kern de bons gegeven, omdat ik wel op zijn verjaardag mocht komen en hij niet uitgenodigd was op de mijne. Bovendien belde H.J. soms vier keer op een dag, terwijl ik dan op de universiteit of aan het werk was. H.J. kon mij niet vaak genoeg zien en ik kon het vervolgens bijna niet verdragen om iemand die zoveel behoefte heeft aan vriendschap teleur te stellen. Mijn vertrek naar het buitenland viel dan ook enorm zwaar voor H.J. Hij is er dagen verdrietig van geweest en sprak heel wat voicemails in waar hij tranen met tuiten huilde. 

We zijn bijna vier jaren later. Ik belde het Leger des Heils, omdat ik H.J. graag wilde feliciteren met zijn verjaardag. Helaas ontving ik het droevige bericht dat H.J. niet meer onder ons is. Tegen doktersadviezen in, genoot hij tot zijn laatste adem van zijn biertjes. Met de feestdagen in het vooruitzicht, zijn mijn gedachten bij hem. In mijn leven vol planning en structuur, zou ik soms meer als H.J. willen zijn. Genietend van het leven, kijkend wat de dag brengt en geen zorgen hebben over de dag van morgen. Daar drink ik met kerst graag een klokbiertje op.