Is de tijd om de vruchten te plukken nu het rijpste dan?

Bizzey en Akwasi – Geen wedstrijd

Op de sterfdag van George Floyd werd ik door de Universiteit van Tilburg gevraagd naar mijn motivatie voor mijn aanmelding voor de masterstudie Management of Cultural Diversity. Ik moest denken aan Martin Luther’s King “I have a dream” en dat er meer dan een halve eeuw later mijns inziens te weinig van zijn droom is uitgekomen. Drie dagen later kreeg ik het bericht dat ik voor de studie ben aangenomen. Ik weet niet of ik Gods’ kracht ontvang om twee studies tegelijkertijd te doen, maar ik begin mij meer bewust te worden dat alleen dromen over gelijkheid niet voldoende is.

Een vriendin met wie ik vanavond heb afgesproken, wilde uit angst voor corona weten of ik heb gedemonstreerd op de Dam. Nee, ik heb niet gedemonstreerd op de Dam, maar dat ze mij associeert met #blacklivesmatter is geen gekke gedachte. Zolang als ik weet wat racisme is, intrigeert het mij immers. Hoe kan het dat sommige intelligente mensen zo racistisch kunnen zijn? Hoe kan het dat sommige christelijke mensen zo racistisch kunnen zijn? Hoe kan het dat sommige gemarginaliseerden zo racistisch kunnen zijn?  De meest fascinerende vragen blijven echter hoe ik soms zelf zo racistisch kan zijn en of het mogelijk is om helemaal niet racistisch te zijn. Ik heb hier in de afgelopen jaren regelmatig over geblogd, maar vind het op dit moment een lastig thema om te bespreken. Ik blog namelijk altijd over persoonlijke ervaringen en wil niet de kracht van de aandacht voor dit thema wegnemen door te schrijven over mezelf. Dit zie ik namelijk al te vaak gebeuren door mensen die zich niet bewust zijn van de onverdiende voordelen van wit zijn en racisme bagatelliseren. Bovendien ben ik tegen polarisatie en is het gevaar van schrijven over dit thema dat ik toch zelf weer uitkom op een “wij” en een “zij”. In mijn ideale wereld is een huidskleur een toevallig persoonskenmerk, maar de ideale wereld bestaat niet en racisme is diep geworteld in ons systeem. Deze blog is dan ook niet bedoeld als een aanval op racisten, maar wel bedoeld als een poging om elke lezer te  vragen verantwoordelijk te nemen over zijn/haar gedachten, houding en acties richting medemensen van wat voor afkomst, wat voor geslacht, welke geaardheid, welke klasse, met welke baan of welk opleidingsniveau dan ook.

Zonet zat ik bij de kapper en benoemde een andere kapper aan zijn klant dat hij een Arubaan in dienst had. “Maar… Arubanen zijn lui?!” zei zijn klant. Ondanks dat ik zelf in gesprek was met de persoon die mij behandelde, baalde ik achteraf dat ik het gesprek tussen de heren niet had onderbroken. Mijn vriend is in Nederland geboren en zijn ouders op de Antillen. Zijn gekleurde huid roept soortgelijke vooroordelen op, die soms verpakt zijn in suggestieve vragen. Of ik denk dat hij trouw aan mij is, bijvoorbeeld. Een vraag die ik nooit kreeg toen ik met mijn witte ex was. Conflict vermijdend als ik ben, probeer ik hem soms onbewust te beschermen voor mijn ongekozen connecties, waarbij ik bang ben dat hij als tweederangsburger wordt beschouwd. Familieleden die geen afhaalchinees meer eten, omdat zij Chinezen als daders van de coronacrisis beschouwen bijvoorbeeld. Mijn vriend is volwassen, nogal mondig en bovendien zijn hele leven gewend om tegenover witte Nederlanders het tegendeel van hun vooroordelen te bewijzen, dus vindt hij het onnodig om weerhouden te worden van racisten. Daarnaast bestaat zijn idealisme uit orthodoxe christenen laten zien wat “naastenliefde” echt inhoudt en mijn ongekozen connecties zouden zijn perfecte targetgroep zijn. Mijn punt is juist dat ik het onjuist vind dat er nog steeds mensen zijn die het tegendeel van vooroordelen moeten bewijzen en na een leuk gesprek moeten aanhoren “je bent echt anders dan anderen van jouw soort”. Dit principe komt namelijk voort uit een onverstoorde machtsdynamiek, waarin er wordt vergeten dat mensen gelijk zijn en het belachelijk is dat de één harder moet werken voor acceptatie dan een ander, alleen maar op basis van een toevallig persoonskenmerk zoals een huidskleur.

Hoe vaak maakte ik het mee, dat ik een conflict kreeg met de nachtclubbeveiliging, omdat ík wel naar binnen zou mogen en mijn gekleurde gezelschap niet. Dat ik hand in hand liep met een gekleurde jongen en de politie naar mij toe kwam om te vragen of alles wel goed gaat. Dat mijn gekleurde gezelschap veel langer gefouilleerd wordt dan ik. Dat mijn gekleurde gezelschap wordt beticht van drugshandel. Dat mijn ex-manager benoemde dat het makkelijker is om op “negers” te vallen, omdat “negers” geen hoge eisen stellen aan hun partnerkeuze. Dat het woord “neger” überhaupt nog gebruikt wordt en dat gerechtvaardigd wordt door te beweren dat vrouwen vroeger ook onderdrukt werden en het woord “vrouwen” nog steeds wordt gebruikt. Dat de kleding van mijn gekleurde gezelschap voordat hij het pashokje ingaat dubbel wordt geteld en bij mij helemaal niet. Dat de burgerschapsboeken waar ik uit les moest geven praat over “de gouden eeuw” en er slechts één zin in staat over de “zwarte bladzijdes uit die geschiedenis”. Dat ik veel mensen heb moeten uitleggen niet bang te zijn om verkracht te worden toen ik met vluchtelingen werkte. Dat mensen hun tas extra gingen beschermen toen mijn gekleurde gezelschap tegenover hen ging zitten in de trein. Dat ik soms nog steeds de enige binnen een groep ben die zwarte Piet niet in verband kan brengen met de onschuld van een kinderfeest. Dat ik met zwartreizen wegkom en mijn gekleurde gezelschap niet. Dat ik vaak genoeg mijn vraagtekens bij de attitude van zich superieur voelende mensen heb gezet en dat wordt af geserveerd met de aanduiding “negerslet”.

Deze blog gaat niet over mij noch over jou en al helemaal niet over mensen met een andere kleur. Deze blog gaat over ons allemaal, met de vraag om onszelf vandaag een minuut in de spiegel aan te kunnen kijken met de eerlijke vragen “zie ik elk ander als een gelijke?” en “laat ik dat een ander voldoende merken?” Het eerlijke antwoord naar mijzelf is helaas “nee”. Ik roep mijzelf tot verantwoording om niet een zwart scherm of iets dergelijks te delen op sociale media nu dit thema nog een hype is, maar om vanaf nu altijd in te grijpen wanneer ik racisme bespeur. Alleen dan wordt deze hype een revolutie en alleen een revolutie brengt mij dichterbij mijn idealisme. Opdat er bewustwording komt dat racisme heel onterecht en heel diep geworteld in ons systeem zit. Alleen met ons allen kunnen we dit systeem afbreken en opnieuw opbouwen.